Przedsiębiorcy prowadzący samozatrudnienie mają obowiązek opłacania składek ZUS, których wysokość zależy od podstawy wymiaru składek oraz formy opodatkowania. W 2025 roku zwiększyły się zarówno wysokości składek jak i progi, co oznacza wyższe ponoszone koszty przez przedsiębiorców[2][7]. Poniżej przedstawiamy wszystkie kluczowe informacje i aktualne zasady ustalania składek ZUS dla przedsiębiorców na samozatrudnieniu.
Z jakich składek ZUS składa się obowiązek przedsiębiorcy?
Przedsiębiorca na samozatrudnieniu jest zobligowany comiesięcznie opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz – dobrowolnie – chorobowe. Do tego dochodzi obowiązkowa składka zdrowotna oraz wpłaty na Fundusz Pracy w wybranych przypadkach[2][4][9].
Każda z powyższych części decyduje o zakresie ochrony oraz wysokości przyszłych świadczeń z ZUS. Zależność między wysokością podstawy składek a uprawnieniami emerytalnymi jest istotna szczególnie dla tych, którzy planują dłuższą perspektywę prowadzenia przedsiębiorstwa[6].
Wysokość składek ZUS a podstawa wymiaru – co się zmieniło w 2025?
Podstawowa forma rozliczania to tzw. „duży ZUS”. W 2025 roku minimalna podstawa wymiaru wynosi 5203,80 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia), co przekłada się na składki społeczne w wysokości około 1646,47 zł bez składki chorobowej i 1773,96 zł z chorobowym[2][4].
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność mogą przez pierwsze 24 miesiące korzystać z preferencyjnych składek ZUS, gdzie podstawa wynosi tylko 1399,80 zł (30% minimalnego wynagrodzenia). Miesięczny koszt składek społecznych to 409 zł bez chorobowego i 443 zł z chorobowym[2][6].
Po preferencyjnym okresie przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z „małego ZUS Plus”, gdzie składki są liczone proporcjonalnie do dochodu z wcześniejszego roku, przy zachowaniu podstawy 1399,80 zł a 5203,80 zł miesięcznie[2].
Maksymalna roczna podstawa wymiaru składek społecznych w 2025 roku wynosi 260 190 zł, natomiast miesięczna podstawa dla chorobowego nie może przekroczyć 21 683 zł[3][4].
Różne formy ulg i preferencji w ZUS dla samozatrudnionych
Na początku działalności przedsiębiorcy mogą skorzystać z tzw. Ulgi na start. W tym czasie nie opłaca się składek społecznych – przedsiębiorca zobowiązany jest wyłącznie do płacenia składki zdrowotnej[2].
Po okresie „ulgi na start” i „małego ZUS” przedsiębiorcy są rozliczani na zasadach pełnych. Każda preferencja czy ulga wpływa tylko czasowo na niższe koszty, po czym obowiązuje wyższa, standardowa podstawa wymiaru[2][6].
Struktura i części składowe składek na ZUS
Miesięczne składki na samozatrudnieniu obejmują:
- składkę emerytalną
- składkę rentową
- składkę chorobową (dobrowolna)
- składkę wypadkową
- Fundusz Pracy
Składki zdrowotnej nie wlicza się do podstawy wymiaru składek społecznych a jej wysokość jest liczona według odrębnych zasad uzależnionych od formy opodatkowania oraz dochodu przedsiębiorcy[4][8].
Czy wysokość ZUS zależy od chorobowego i zmian wynagrodzenia?
W 2025 roku wzrosły składki względem 2024 roku o średnio 174 zł miesięcznie. Wysokość konkretnej kwoty zależy od wyboru dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – bez chorobowego jest to około 1646 zł, z chorobowym około 1774 zł przy „dużym ZUS”[4][7].
Podstawę wymiaru można zwiększać – wyższe składki przekładają się na wyższe świadczenia w przyszłości. Istnieją jednak roczne i miesięczne limity, których nie można przekroczyć. Wszystkie powyższe elementy sprawiają, że znajomość reguł ustalania składek oraz ich bieżącej wysokości jest kluczowa dla każdego samozatrudnionego[3][6].
Zasady obliczania i rozliczania składki zdrowotnej
Składka zdrowotna jest odrębnie ustalana i zależy m.in. od formy opodatkowania oraz faktycznego przychodu lub dochodu. W 2025 roku sposób jej wyliczania pozostaje zbliżony do lat poprzednich, jednak dokładna wysokość jest kalkulowana na podstawie aktualnych progów podatkowych. Składka zdrowotna nie podlega preferencjom takim jak składki społeczne i musi być opłacana zawsze[8].
Do czego zobowiązuje samozatrudnionego ZUS w 2025?
Przedsiębiorca na samozatrudnieniu zobowiązany jest opłacać wszystkie obowiązujące składki przy zachowaniu ustalonych progów oraz rocznych limitów. Wysokość końcowego miesięcznego kosztu ZUS zależna jest od czasu prowadzenia działalności, wybranej ulgi oraz wysokości zgłoszonego dochodu w przypadku „małego ZUS Plus”[2][6]. W 2025 roku za sprawą wyższego prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia składki ZUS po raz kolejny wzrosły, obciążając przedsiębiorców dodatkowym wydatkiem w stosunku do lat wcześniejszych[7].
Kluczowe pozostaje regularne monitorowanie zmian legislacyjnych oraz stałe kontrolowanie własnej dokumentacji i zgłoszeń ZUS, by unikać błędów i wykorzystać wszystkie dostępne ulgi oraz preferencje.
Podsumowanie obowiązków ZUS dla samozatrudnionych
Przedsiębiorca na samozatrudnieniu podlega obowiązkowym składkom ZUS, obejmującym ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy. Podstawa wymiaru składek jest ustalana według sztywnych progów lub rzeczywistego dochodu w przypadku „małego ZUS Plus”, natomiast wysokość składek oraz dostępne ulgi podlegają corocznym zmianom i wymagają bieżącej kontroli[2][6][7].
Wybór optymalnej formy opodatkowania i śledzenie zmian w wysokości progów i kwot składek jest niezbędny dla przedsiębiorców na samozatrudnieniu planujących zarówno minimalizację kosztów, jak i zabezpieczenie przyszłości finansowej.
Źródła:
- [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-skladki-zus-przy-jednoosobowej-dzialalnosci-gospodarczej
- [2] https://mk.rp.pl/blog/ile-wynosi-skladka-zus-dla-jednoosobowej-dzialalnosci-gospodarczej-skladki-na-ubezpieczenie-spoleczne-i-zdrowotne-w-2025-ulga-na-start-i-inne-ulgi-dla-nowych-przedsiebiorcow/
- [3] https://www.zus.pl/en/-/nowe-wysoko%C5%9Bci-sk%C5%82adek-na-ubezpieczenia-spo%C5%82eczne-w-2025-r.
- [4] https://www.ifirma.pl/blog/skladki-zus-2025-jakie-stawki-zus-beda-obowiazywac/
- [6] https://bizky.ai/blog/samozatrudnienie-w-polsce-kompletny-przewodnik-na-2025-rok/
- [7] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Skladki-ZUS-2025-rosna-Sprawdz-ile-zaplaca-przedsiebiorcy-8882287.html
- [8] https://www.pitax.pl/wiedza/aktualnosci/ile-wynosi-skladka-zdrowotna-dla-przedsiebiorcow/
- [9] https://www.pit.pl/aktualnosci/jaki-zus-za-czerwiec-nalezy-zaplacic-w-lipcu-2025-sprawdz-aktualne-kwoty-dla-firm-tabela-1011425
ZwrotPodatku24.pl to platforma edukacyjno-doradcza, która od 2025 roku pomaga Polakom poruszać się w świecie finansów osobistych i biznesowych. Łączymy ekspercką wiedzę z praktycznym podejściem, dostarczając sprawdzone rozwiązania w obszarach podatków, przedsiębiorczości, finansów osobistych, pracy za granicą i księgowości.