Jaki ZUS płacą przedsiębiorcy rozpoczynający działalność?

Rozpoczynając działalność gospodarczą, przedsiębiorca ma prawo korzystać z preferencyjnych składek ZUS. Zasady opłacania składek oraz dostępne ulgi są istotne dla każdej osoby planującej własny biznes, ponieważ mają bezpośredni wpływ na koszty działalności i płynność finansową. Poniżej znajduje się szczegółowy przegląd wysokości i zasad opłacania ZUS przez nowych przedsiębiorców w 2025 roku.

Preferencyjny ZUS w pierwszych 24 miesiącach działalności

Nowi przedsiębiorcy przez pierwsze 24 miesiące działalności mogą korzystać z preferencyjnych składek ZUS, tzw. „preferencyjny ZUS”. W 2025 roku minimalna podstawa wymiaru składek dla tej grupy wynosi 1 399,80 zł, czyli 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku (4 666 zł). To oznacza znaczące obniżenie wysokości obowiązkowych składek społecznych w porównaniu do standardowych stawek.

Miesięczna składka społeczna bez chorobowej wynosi wówczas około 442,90 zł. Wysokość składki zdrowotnej dla nowych firm na preferencyjnym ZUS wynosi w 2025 roku około 273,24 zł. Przez pierwsze dwa lata przedsiębiorca nie musi opłacać Funduszu Pracy, co dodatkowo obniża miesięczne zobowiązania. Podstawa wymiaru składek jest wyjątkowo niska, co pozwala łagodniej wejść na rynek.

Przejście na pełny ZUS po dwóch latach

Po upływie 24 miesięcy korzystania z preferencyjnego ZUS konieczne jest przejście na pełny ZUS. Oznacza to automatyczne zwiększenie podstawy wymiaru składek do 5 203,80 zł, co stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (8 673 zł). W efekcie miesięczna składka społeczna (bez chorobowej) wzrasta do ok. 1 646,47 zł. Ponadto do obowiązkowych składek dołącza się składka na Fundusz Pracy, która w 2025 roku wynosi 127,49 zł miesięcznie.

Składka zdrowotna przy pełnym ZUS zależy od osiąganego dochodu. Wynika to ze zmian wprowadzonych w ostatnich latach, które zastąpiły stałą składkę zdrowotną variabilną zależną od dochodu. Roczna podstawa wymiaru składek społecznych nie może przekroczyć 260 190 zł.

Podstawa wymiaru składek i ich rodzaje

Podstawa wymiaru składek determinuje wysokość składek, które przedsiębiorca jest zobowiązany opłacać. Ustala się ją w zależności od wybranej formy opodatkowania i możliwości skorzystania z ulg. Składki dzielą się na społeczne i zdrowotne.

Składki społeczne obejmują ubezpieczenie emerytalne, rentowe, dobrowolne chorobowe oraz wypadkowe. Składka chorobowa jest fakultatywna. Fundusz Pracy jest obligatoryjny od momentu przejścia na pełny ZUS bądź zatrudnienia pracowników, lecz przez pierwsze 2 lata prowadzenia działalności przeważnie nie istnieje obowiązek jego opłacania.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców zależy obecnie od dochodu firmy. Zmiana ta w założeniu zapewnia większą elastyczność oraz lepsze dopasowanie obciążeń do poziomu faktycznych zarobków przedsiębiorcy.

Dostępne ulgi dla nowych przedsiębiorców

Osoby zakładające działalność gospodarczą mogą skorzystać z preferencyjnego ZUS przez 24 miesiące, lecz dostępne są także inne ulgi – ich zastosowanie zależy od indywidualnej sytuacji.

Ulga na start umożliwia przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności opłacanie jedynie składki zdrowotnej – składki na ubezpieczenia społeczne nie są w tym czasie obowiązkowe. Po upływie tego okresu przedsiębiorca może przejść na preferencyjny ZUS.

Alternatywę stanowi Mały ZUS Plus. Ten wariant jest skierowany do przedsiębiorców osiągających określony poziom dochodu – podstawa wymiaru składek nie może być niższa niż 1 399,80 zł i nie wyższa niż 5 203,80 zł. Z możliwości tej można skorzystać po zakończeniu okresu preferencyjnego, jeśli spełnione są wyznaczone kryteria.

Zmiany w rozliczaniu ZUS i uproszczone zasady w 2025 roku

W 2025 roku wprowadzono zmiany ułatwiające rozliczanie składek. Nowe zasady skupiają się na zwiększeniu elastyczności, zwłaszcza w kwestii składki zdrowotnej, oraz doprecyzowują terminy płatności i warunki korzystania z ulg. W konsekwencji przedsiębiorcy zyskują lepszą możliwość dostosowania wysokości opłacanych składek do swoich faktycznych przychodów, a cały proces staje się bardziej przejrzysty.

Jak wygląda proces zgłoszenia i rozliczania składek przez nowego przedsiębiorcę?

Po założeniu działalności gospodarczej na przedsiębiorcy ciąży obowiązek zgłoszenia się do ZUS oraz określenia formy opodatkowania i zgłoszenia ewentualnych ulg. Od wyboru tych opcji zależy wysokość oraz typ opłacanych składek. Przez pierwsze 24 miesiące możliwa jest preferencyjna podstawa wymiaru składek.

Po zakończeniu tego okresu przechodzi się na podstawę pełną, a zobowiązania wobec ZUS znacząco rosną. Wybór odpowiedniej ulgi lub programu (ulga na start, Mały ZUS Plus) pozwala jednak na zoptymalizowanie kosztów prowadzenia firmy przez możliwie najdłuższy czas, zgodnie z przepisami.

Podsumowanie

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność korzystają z preferencyjnych warunków opłacania ZUS przez pierwsze 24 miesiące. W 2025 roku minimalna podstawa wymiaru składek wynosi 1 399,80 zł, co zapewnia niższe miesięczne obciążenie. Po upływie tego okresu następuje przejście na pełny ZUS i podwyższone składki. Dostępność ulg takich jak ulga na start czy Mały ZUS Plus pozwala dodatkowo regulować wysokość opłat zgodnie z dochodami firmy. Dzięki zmianom w 2025 roku, system ten stał się bardziej elastyczny i dopasowany do współczesnych realiów prowadzenia działalności.